"Ολοκληρωτισμός δεν είναι μόνο ο τρομοκρατικός πολιτικός ομοιομορφισμός, αλλά και ο μή τρομοκρατικός οικονομικο-τεχνικός ομοιομορφισμός, που λειτουργεί με τη χειραγώγηση των αναγκών στο όνομα ενός γενικού ψευτοσυμφέροντος [...] Ο ολοκληρωτισμός δεν είναι μόνο μια ορισμένη μορφή κυβέρνησης ή κόμματος, είναι ακόμα κι ένα ειδικό σύστημα παραγωγής και διανομής, που εναρμονίζεται απόλυτα με τα «πολλά» κόμματα και τις εφημερίδες, με την «διάκριση των εξουσιών» κ.λπ.. [...]
Η βιομηχανική κοινωνία έφτασε στο στάδιο εκείνο, όπου πια δεν μπορούμε να ορίσουμε μια αληθινά ελεύθερη κοινωνία χρησιμοποιώντας τούς παραδοσιακούς όρους τής οικονομικής, πολιτικής και πνευματικής ελευθερίας. Όχι γιατί οι ελευθερίες αυτές έχασαν τη σημασία τους, αλλά αντίθετα γιατί έχουν πάρα πολλή σημασία για να μπορούν να περιοριστούν στα παραδοσιακό πλαίσιο.
Μόνο αρνητικοί όροι μπορούν να εκφράσουν αυτές τις καινούργιες μορφές, γιατί ακριβώς αποτελούν άρνηση των μορφών που κυριαρχούν.
Έτσι, οικονομική ελευθερία θα πρέπει να σημαίνει απελευθέρωση απ΄ την οικονομία, απ΄ τον καταναγκασμό, που ασκείται με τις οικονομικές σχέσεις και δυνάμεις, απελευθέρωση απ΄ την καθημερινή πάλη για την ύπαρξη, απαλλαγή απ΄ την ανάγκη να κερδίζουμε τη ζωή μας.
Πολιτική ελευθερία θα πρέπει να σημαίνει απελευθέρωση απ΄ την πολιτική αυτή, που πάνω της τα άτομα δεν μπορούν να ασκήσουν ουσιαστικό έλεγχο.
Πνευματική ελευθερία θα πρέπει να σημαίνει αποκατάσταση τής ατομικής σκέψης, πνιγμένης σήμερα από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και θύμα τής διαπαιδαγώγησης, κι ακόμη θα πρέπει να σημαίνει, ότι θα πάψουν να υπάρχουν κατασκευαστές τής «κοινής γνώμης» κι ακόμη και κοινή γνώμη.
Αν οι προτάσεις αυτές έχουν έναν τόνο εξωπραγματικό, αυτό δεν συμβαίνει επειδή είναι ουτοπικές, αλλά επειδή οι δυνάμεις που τις αντιμάχονται είναι ισχυρές. Έχουν γι΄ αυτή τη μάχη ενάντια στην απελευθέρωση ένα σημαντικό και μόνιμο όπλο, την καθιέρωση υλικών και πνευματικών αναγκών, που διαιωνίζουν τις ξεπερασμένες μορφές τής πάλης γιά την ύπαρξη."
(Χέρμπερτ Μαρκούζε, Ο Μονοδιάστατος Άνθρωπος, 1964)
To διαβάσαμε στον ΥΠΝΟΒΑΤΗ
Ο τίτλος της ανάρτησης αυτής και οι επισημάνσεις με κόκκινο είναι από εμάς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου